شناخت مدارات سری و موازی در الکترونیک

برای شناخت مدارات سری و موازی در الکترونیک اگر در یک مدار الکتریکی دو یا چند مصرف‌کننده به‌گونه‌ای به هم‌بسته شوند که جریان عبوری از هر یک از آن‌ها یکسان باشد، می‌گوییم مصرف‌کننده‌ها باهم سری بسته‌شده‌اند. مصرف‌کننده‌ها می‌توانند مقاومت‌های مساوی یا غیرمساوی نیز باشند. دو عدد لامپ با یکدیگر به‌صورت سری بسته‌شده‌اند.

شناخت مدارات سری و موازی در الکترونیک

در یک مدار سری، مقاومت‌ها (مصرف‌کننده‌ها) طوری به هم متصل می‌شوند که انتهای مقاومت اول به ابتدای مقاومت دوم و انتهای مقاومت دوم به ابتدای مقاومت سوم وصل می‌شود و به همین ترتیب تا آخرین مقاومت ادامه می‌یابد، در مدار سری فقط یک مسیر برای عبور جریان الکتریکی وجود دارد، مقاومت کل در مدار سری برابر با مجموع مقاومت‌های مدار است، همیشه می‌توانیم مقاومت معادل RT را جایگزین کلیه‌ی مقاومت‌های سری موجود در مدار نماییم.

نکته: هرگاه چند مقاومت مساوی به‌صورت سری به یکدیگر اتصال یابند، مقدار مقاومت معادل از حاصل‌ضرب تعداد مقاومت‌ها در مقدار یک مقاومت به دست می‌آید.

تعریف مدار موازی

اگر در یک مدار الکتریکی، دو یا چند مصرف‌کننده طوری به هم متصل شوند که ولتاژ دو سر آن‌ها باهم برابر باشد، می‌گوییم مصرف‌کننده‌ها باهم به‌صورت موازی بسته‌شده‌اند. شکل زیر سه عدد مقاومت را که به‌صورت موازی بسته‌شده‌اند نشان می‌دهد.

در نقشه‌ی فنی به‌جای هر قطعه، از علامت قراردادی یا نماد آن نقشه‌ی فنی مانند شکل زیر:

برای محاسبه مقاومت معادل در مدار موازی نشان داده که در زیر آمده است  از رابطه ی RT استفاده می کنیم.

نکته: اگرn مقاومت مساوی با یکدیگر به صورت موازی بسته شده باشند، برای به دست آوردن مقاومت معادل RTمقدار یک مقاومت را به n تقسیم می کنیم.

شناخت مدارات سری و موازی در الکترونیک

فرض کنید دو عدد لامپ ۶ ولتی یک وات و یک عدد لامپ ۱۲ ولتی یک واتی داریم، می‌خواهیم هر سه لامپ را با یک منبع تغذیه روشن کنیم. حالات زیر اتفاق می‌افتد: هر سه لامپ را به‌صورت موازی ببندیم و به منبع ۶ ولت وصل کنیم. در این صورت لامپ‌های ۶ ولتی نور طبیعی دارند ولی لامپ ۱۲ ولت، نور طبیعی ندارد زیرا ولتاژ تغذیه‌ی آن کم‌تر از ۱۲ ولت است.

هر سه لامپ را به‌صورت موازی ببندیم و به منبع ۱۲ ولت وصل کنیم. در این صورت لامپ ۱۲ ولتی دارای نور طبیعی است، ولی لامپ‌های ۶ ولتی هر دو می‌سوزند. زیرابه دو سر آن‌ها ولتاژ ۱۲ ولت، بیش‌تر از ولتاژ تغذیه وصل شده است،

دو لامپ ۶ ولتی یک وات را با یکدیگر سری می‌کنیم و به ولتاژ ۱۲ ولت اتصال می‌دهیم. در این صورت به هر لامپ ۶ ولتی، ولتاژی برابر با ۶ ولت می‌رسد و لامپ‌ها با نور طبیعی خودکار می‌کنند. لامپ ۱۲ ولتی را نیز در این مدار، لامپ ۱۲ ولت نیز با نور طبیعی خودکار خواهد کرد.

به مدار الکتریکی مدار سری موازی می‌گویند. درمدارهای سری- موازی تعدادی از عناصر با یکدیگر سری و تعدادی دیگر باهم موازی یا با مجموعه‌های سری عناصر، موازی می‌شوند. مقاومت‌های R3، R 2 با یکدیگر موازی هستند و مجموعه‌ی این مدارها با ۱R به‌صورت سری بسته‌شده است.

در تحلیل مدارهای سری-موازی، معمولاً باید مدار را به‌صورت سری یا موازی درآورد تا تحلیل و بررسی ما آسان شود در مدارهای ترکیبی سری-موازی باید اضافه کنم که قسمت‌هایی از مدار که به‌صورت سری بسته‌شده‌اند تمام ویژگی‌های مدار سری رادارند و قسمت‌هایی از مدار که به‌صورت موازی است، تمام خواص مدار موازی را دارد.